بررسی عوامل مرتبط با آگاهی زنان از حقوق محیط زیست (مطالعه موردی شهر تهران)

چکیده: با پیشرفت بحرانهای محیط زیستی بسیاری از دولتها ایجاد حقوق و هنجارهای قانونی را برای حفاظت محیط زیست در پیش گرفته اند. گرچه، ایجاد قوانین به تنهایی یک ضمانت برای پیاده سازی آن نیست. در حقیقت، آگاهی عمومی در حفاظت از محیط زیست یک نکته محوری می باشد. از طرف دیگر، بر اساس شواهد تاریخی در خصوص نقش زنان در خانواده و تمایل غریزی آنها برای حفاظت محیط زیست و همچنین استعداد ذاتی آنها و نزدیکی آنها به طبیعت ، کارشناسان را تشویق کرده است که زنان را در شکل دهی الگوهای عملی برای حفظ محیط زیست دخالت دهند. هدف از انجام این پژوهش، شناخت میزان آگاهی زنان از حقوق محیط زیست و عوامل مرتبط بر پدید آمدن این آگاهی است. برای دستیابی به این هدف در این پژوهش، نظریه های مرتبط با موضوع پژوهش به عنوان چارچوب نظری انتخاب گردید. از نظریه اجتماعی شدن گیدنز متغیرهای میزان استفاده از رسانه های همگانی و عضویت در انجمن های داوطلبانه در رده عوامل اجتماعی و متغیر باور نزدیکی زنان به طبیعت در رده عامل فردی بر گرفته از نظریه اکوفمینیسم به عنوان متغیرهای واسطه ای مورد بررسی قرار گرفته در این پژوهش اند. و متغیر تحصیلات بر گرفته از نظریه آموزش عالی پارسونز و متغیرهای وضع فعالیت (شغل)، منطقه زندگی و وضعیت مسکن برگرفته از نظریه قشربندی و در رده عوامل اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته اند. روش این پژوهش پیمایش است و داده های آن از طریق پرسش نامه از میان 424 نفر از زنان و دختران 20 سال و بالاتر ساکن در سه منطقه 1، 6 و 16 از مناطق 22 گانه شهر تهران که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی انتخاب و گرد آوری شده است و داده ها با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل گردیده است. نتایج به دست آمده از آزمون رابطه متغیرهای واسطه ای و وابسته به طور هم زمان حاکی از این است که بین این سه متغیر (باور نزدیکی زنان به طبیعت، میزان استفاده از رسانه های همگانی و عضویت در انجمن های داوطلبانه) و متغیر وابسته همبستگی مثبتی وجود دارد که به ترتیب ضرایب 196/0، 334/0 و 259/0 را نشان می دهد. عدد ضریب تعیین به دست آمده در نتایج (338/0) بیان گر این است که 8 متغیر وارد شده در مدل رگرسیونی در مجموع توانسته اند 338/0 از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند و 66/0 باقیمانده به سایر عواملی که در این تحقیق وارد نشده است مربوط می شود. همچنین نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که بیشترین اثر بر متغیر وابسته مربوط به متغیر باور نزدیکی زنان به طبیعت با ضریب بتا 324/0 و کمترین تأثیر مربوط به متغیر تحصیلات با ضریب بتا 138/0 می باشد.